Goed nieuws: ook in VS mag solidariteit tussen burgers worden afgedwongen

29/06/12

Dat het Amerikaanse Hooggerechtshof de verplichte ziektekostenverzekering niet heeft afgeschoten, is een belangrijke overwinning voor president Obama. Maar het is vooral ook goed nieuws voor de ongeveer dertig miljoen Amerikanen die zonder zo'n verzekering door het leven gaan. Niet langer zijn zij overgeleverd aan de wetten van de jungle.

De ideologische grondverschuiving die daarachter schuilgaat, is van grote betekenis. In het land waar de vrijheid van het individu op bijna godsdienstige wijze wordt beleden, ligt nu vast dat het in sommige gevallen nodig is, en grondwettig ook toegestaan, om burgers te dwingen solidair met elkaar te zijn.

Dat het Hooggerechtshof dat doet door de verplichting een verzekering te nemen te definiëren als een belastingmaatregel is een kwestie van techniek. Principieel gaat het erom dat Obama's uitgangspunt - gezonden en zieken maken samen een verzekeringssysteem mogelijk - door het hof is gehonoreerd.

Daarmee zijn de VS een stukje beschaafder geworden, misschien ook een stukje Europeser. Waarmee overigens niet gezegd wil zijn dat Europa in alle gevallen beschaafder is dan Amerika.

Voor de Republikeinse tegenstanders van 'Obamacare' is Europa juist het schrikbeeld. Zij zien de verplichte verzekering als een vorm van staatsbemoeienis die neerkomt op 'socialisme naar Europese snit' - veel erger kunnen ze zich niet voorstellen. Als de overheid burgers kan dwingen een verzekering te nemen, is volgens hen het einde zoek. Straks dwingen ze ons nog broccoli te kopen, heette het tijdens de zittingen van het hof.

Dat deze stellingname de samenleving grote schade berokkent, telt voor de tegenstanders minder zwaar dan de keuzevrijheid van het individu. En dit sentiment leeft onder conservatieve Amerikanen zo sterk, dat de strijd nog niet gestreden is. De Republikeinen - presidentskandidaat Mitt Romney voorop - zweren dat ze Obama's hervorming van het verzekeringsstelsel terug zullen draaien zodra ze daar de mogelijkheid toe hebben.

Het Hooggerechtshof is hen niet ter wille geweest, maar de kiezers hebben het laatste woord. Er is wat hen betreft nu des te meer reden om Obama in november naar huis te sturen.Ze krijgen wel te maken met een president wiens positie ontegenzeggelijk is versterkt. Door de uitspraak van het hof kan Obama erop bogen een kwestie te hebben opgelost waar veel illustere voorgangers hun tanden op stukbeten. Dat is geen geringe prestatie.