Klokkenluider Snowden heeft gedaan wat hij anderen verwijt

door Reinoud Ottervanger

1 jul 2013

Het is pijnlijk dat Edward Snowden precies heeft gedaan wat hij de overheid verwijt: het onwetmatig delen van gevoelige informatie. Zijn actie leidt tot een nog heviger wantrouwen in elkaar, overheden en bedrijven.

De wereld heeft het al weken over Edward Snowden. Allerlei typeringen vallen hem te beurt: dissident, held, verrader, slachtoffer, klokkenluider.

De media vragen zich af waar deze man zich bevindt, waar hij heen moet en kan, en wat de gevolgen kunnen zijn van uitlevering aan de Verenigde Staten.

Verdachte teksten

Frappant is dat er nauwelijks over de onderliggende kwestie wordt gepraat. Zoals ook niemand het meer heeft over het omvangrijke lekken door WikiLeaks en haar woordvoerder Julian Assange, nog geen drie jaar geleden, wat toen voor wereldwijde ophef zorgde.

Volgens Elsevier

De steun voor Edward Snowden komt voort uit gedeeld wantrouwen tegenover de overheid. Want erg verrassend waren zijn onthullingen nou ook weer niet.

De werkelijke kwestie is namelijk dat Snowden en Assange zeer veel gevoelige informatie willens en wetens hebben gelekt. Met als doel aan de wereld kenbaar te maken dat overheden goed op de hoogte zijn van ons dagelijks reilen en zeilen. En dat de overheid veel van onze communicatie controleert op - vaag geformuleerde - verdachte teksten.

Oud nieuws

Het bizarre is dat dit eigenlijk helemaal geen nieuws is. Na de gruwelijke gebeurtenissen in 2001 heeft Amerika, in samenwerking met andere overheden, een traject in gang gezet dat dergelijke aanslagen in de toekomst moest voorkomen.

Dit proces is democratisch geregeld, via wetgeving en de rechterlijke macht. Dat het monitoren van onze dagelijkse gangen zo diepgravend zou zijn, was misschien minder bekend.

En dat grote bedrijven als Facebook en Google hieraan meewerken, was ook niet op deze schaal aan de oppervlakte gekomen.

Publiek bezit

Dit is naïef. Al jaren worden we geconfronteerd met berichten over de omvangrijke spionageactiviteiten van overheden. En we weten dat de informatie die we zoeken en delen via de sociale media en zoekmachines publiek bezit is.

Het gevolg van de actie van Snowden is een nog heviger collectief wantrouwen in elkaar, overheden en bedrijven. En daarbij is een samenleving absoluut niet bij gebaat in dit tijdperk van verregaande individualisering.

Een van de bijwerkingen van een democratie is dat iedereen iets van vrijheid (dus ook privacy) via legale wetgeving inlevert om uiteindelijk te kunnen genieten van een veilige maatschappij.

Privéleven

Het fraaie van dit systeem is dat de gehoorzame burger niets te vrezen heeft. Dat mensen over de gehele wereld de behoefte voelen om hun privéleven te delen, is iets waar iedereen zelf verantwoordelijkheid voor draagt.

Snowden hoeft niet tientallen jaren de cel in. Wel is het rechtvaardig dat deze man wordt berecht voor het lekken van geheime informatie, een strafbaar feit volgens de wet.

Het pijnlijke is dat hij precies heeft gedaan wat hij de overheid verwijt: het onwetmatig delen van gevoelige informatie. De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.