Vrienden in Pakistan? Bel met Kerst, dan zitten meeste NSA-spionnen thuis

Michael Persson

21/10/13

Ze waren al maanden bekend, maar vandaag zijn de Fransen eindelijk wakker geschrokken van de afluistercijfers van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA. Ook in Nederland wordt vandaag door politieke partijen op de cijfers gereageerd. Maar het aantal afgeluisterde Nederlanders lijkt vooralsnog relatief mee te vallen.

Waarschijnlijk was Frankrijk even met vakantie, maar eind juli publiceerde het Duitse weekblad Der Spiegel al een grafiek die liet zien hoe vaak de Fransen in de periode tussen 10 december 2012 en 8 januari 2013 door de Amerikaanse inlichtingendienst NSA waren afgetapt. Wie de dagelijkse staafdiagrammen optelde, kwam tot ongeveer 70 miljoen gesprekken. Precies het getal dat nu, drie maanden later, zoveel diplomatieke ophef veroorzaakt: Parijs heeft de Amerikaanse ambassadeur op het matje geroepen.

Boundless Informant

De getallen zijn afkomstig uit het door Edward Snowden gelekte NSA-programma Boundless Informant. Ze laten één maand uit het werk van de spionagedienst zien. Der Spiegel had zich in zijn verhaal geconcentreerd op Duitsland, waar de Amerikanen nog zes keer zo veel telefoontjes aftappen. Het blad had er wat andere landen bij gezet, ter vergelijking.

Ook Nederland figureerde in het verhaal van Der Spiegel. Hier werden in die periode 1,8 miljoen telefoongesprekken opgevist. Het gaat vooral om metadata, dus wie met wie belde en wanneer. Daaruit kunnen netwerken worden geconstrueerd rond voor de Amerikanen verdachte personen (met locatiedata erbij kun je daar vervolgens een drone op af sturen). Of er op trefwoorden is gefilterd, is niet duidelijk. Het meekijken met internetverkeer, zoals de NSA in Duitsland in die maand wel deed, gebeurde in die maand in Frankrijk en Nederland niet.

100 duizend gevolgde Nederlanders

Hoe erg is dit nou? Als iemand gemiddeld zes keer per dag belt, komen die 1,8 miljoen telefoongesprekken in dertig dagen neer op 100 duizend gevolgde Nederlanders. Een enorm getal natuurlijk, maar gek genoeg valt het mee. Klokkenluider Snowden had in zijn eerste onthullingen, in juni, de indruk gewekt dat alles en iedereen overal wordt gevolgd. Dat is dus niet zo.

En voor wie hecht aan zijn privacy zit er nog iets opmerkelijks in de grafieken. Op 24 december en 31 december heeft de NSA niemand in Nederland afgeluisterd. Kennelijk zitten de meeste spionnen met Kerst en op Oudjaarsdag gewoon thuis. Wie vrienden in Pakistan heeft kan ze het beste dan bellen.

Volgens de Franse krant Le Monde zijn de radiostiltes rond de feestdagen van vorig jaar overigens (deels) het gevolg van aanpassingen aan het systeem.