Niemand in het Westen is bereid om te sterven voor Sebastopol. En Poetin weet dat ook

04/03/14

Vladimir Poetin lijkt niet erg onder de indruk van de Europese en Amerikaanse waarschuwingen aan zijn adres. Integendeel, iedere dag laat hij het Russisch-Oekraïense conflict een beetje verder escaleren. Misschien omdat hij niet helemaal overtuigd is van de oprechtheid en ook terechtheid van de kritiek aan zijn adres. "Dat je geen land mag binnenvallen onder valse voorwendsels omdat zoiets niet meer past in deze eeuw", zoals VS-buitenlandminister John Kerry meende te mogen stellen. Juist ja, bijvoorbeeld Irak en zijn vermeende massavernietigingswapens waar we nog altijd naar op zoek zijn.

Een interessante analyse voor de onverschrokkenheid van Poetin tegenover Amerikaanse en Europese druk komt van journalist Ben Judah, die een standaardwerk over het machtsnetwerk rond Poetin schreef. Volgens hem heeft de Russische olicharchie de afgelopen tien jaar met groeiende verbijstering naar Europa gekeken. Vooreerst omdat we er zo weinig problemen mee hadden wanneer de Russen zowat de helft van Londen en de Côte d'Azur hebben opgekocht, niet altijd met even koosjer verkregen geld.

Het is Poetins eigen centrale bank die onlangs de schatting maakte dat liefst twee derde van de 40 miljard euro die in 2012 het land verliet, waarschijnlijk te traceren valt naar illegale activiteiten zoals corruptie, drugs of fiscale fraude. Nooit heeft Europa daar een probleem over gemaakt.

Sterker, de machtigen van Rusland hebben dankbaar gebruikgemaakt van de financiële en fiscale knowhow van de Europese bankiers en andere City-experts om deze verdachte miljarden zo belastingvrij mogelijk onder te brengen in fiscale paradijzen. Hoeft het dan te verwonderen dat de Russen zijn gaan denken dat Europa de mentaliteit en de moraliteit van een hedgefonds heeft: alles voor het geld en de economische belangen, en geloof ons vooral niet als we het over mensenrechten, democratie, en territoriale integriteit hebben?

Het is een cynische analyse, maar ze klopt wel ergens. Want veel meer dan lippendienst heeft Europa en Amerika aan de nieuwe leiders van Kiev nog niet betoond. Wie durft vandaag een associatieverdrag bepleiten met het rare allegaartje van oprechte democraten, maar ook extreem rechtse en antisemitische fanatici en supernationalisten, een paar maanden voor de confrontatie met een kiespubliek dat Eurosceptischer is dan ooit? Wat heeft Oekraïne economisch te bieden dat opweegt tegen de Europese energie-afhankelijkheid van Russische olie en gas?

In het cynische spel dat geopolitiek wordt genoemd, weet iedere Europese en Amerikaanse leider dat niemand in het Westen bereid is te sterven voor Sebastopol. En Poetin weet dat ook.